Mızraklı İlmihal Risaleler ve Tercümeleri
- Mızraklı ilmihal ve Diğer Risaleler
- Osmanlıca - Türkçe
- Hüsamettin VANLIOĞLU • Abdullah HİÇDÖNMEZ • Fatih KALENDER • Emin Ali YÜKSEL
- Kitap Kalbi Yayıncılık
- Dil: OSMANLICA - TÜRKÇE
- Sayfa Sayısı: 263 Sayfa
- Cilt Tipi: Ciltli
- Kağıt Cinsi: Şamua Kağıt
- Boyut: 17 x 24 cm
- Mızraklı İlmihal ve Diğer Risaleler
- Osmanlıcaya Giriş
- İman ve İslam Risalesi ve Türkçesi
- Mızraklı İlmihal ve Türkçesi
- Siracü’l-Müttekin ve Tercümesi
- Karabaş Tecvidi ve Türkçesi
- Nesefi Akaidi ve Türkçesi
- Hizbu’l-Bahr ve Seçme Dualar
ÖNSÖZ
Allah Teâlâ'ya hamdolsun! Hamd kuşkusuz Allah Teâlâ'ya aittir, salat-u selam Peygamber Efendimiz, ailesi, arkadaşları ve ona tabi olmuş ve de olacak tüm ümmetine olsun!
Elinizdeki kitap; dinini öğrenmeye başlayanlar için hazırlanmıştır, Osmanlı’dan İtibaren uzun yıllar elden bırakılmayan eserleri içermektedir. Bu kitabı okuyucuya yardımcı olması için gerektiği kadar günümüz diliyle sadeleştirmeye dikkat ettik.
Mızraklı ilmihal, İslam harfleriyle birlikte basılacağından dolayı kullanılan eski Türkçe kelimeleri sadeleştirmenin faydalı olacağını düşündük. Bu yüzden bazen tüm cümleyi veya paragrafı sadeleştirdik. Bazı kelimeleri parantez içi açıklayarak kelimenin orijinal halinin kalmasına ve unutulmamasına dikkat ettik. Metnin orijinal hali zaten İslam harfleriyle diğer sayfada yazılı olacağından sade ve günümüz Türkçesini kullanmaya önem verdik. Ayrıca kitabın daha rahat anlaşılması İçin orijinal metninde olmayan başlıklar ilave ettik. Kitapta kapalı olan meseleleri dipnotlarla açmaya çalıştık, meselenin daha güzel anlaşılması için yer yer kaynaklara müracaat ettik ve bunları dipnotlarda açıkladık. Ömer Nesefi Akaidi'ne de zaman zaman izahlar düştük.
İlave edilen hadis-i şerifler, genellikle Üstadımız Efendi Hazretleri’nİn seçtiği hadislerdir. Ayrıca üstadımızın "İman İslam Risalesi" günümüz harfleriyle yazılmış fakat metnin orijinali korunmuştur. Her hangi bir sadeleştirme veya metne ilave yapılmamıştır. Ancak bazı dipnotlar düştük. Kitabın sonundaki dualar, her Müslümanın günlük kullanacağı kalkan ve silah olan dualardır, bunları da tercüme ettik. Zira duada aslolananın okuduğumuzun manasını bilerek okumak olduğuna vurguda bulunmak istedik. Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) "dua Müslümanın silahıdır" buyurur.
Eslafımızın daima okuyup elden bırakmadığı bu kitapların doğru anlaşılmasına katkıda bulunabildiysek kendimizi bahtiyar addedeceğiz.
Allah Teâlâ yâr ve yardımcımız olsun.
Hüsamettin VANLIOĞLU • Abdullah HİÇDÖNMEZ • Fatih KALENDER • Emin Ali YÜKSEL
İlmihal ve mizraklı ilmihaline dair birkaç söz
Sözlükte "davranış bilgisi" anlamına gelen ilm-i hâl terimi; "inanç, ibadet, muâmelât, ahlâk konuları, yer yer büyük peygamberler, ayrıca Resul-i Ekrem'in hayatına dair özlü bilgileri içeren el kitabı" diye tanımlanabilir, İlmihaller daha çok herkesin bilmesi gereken hususları içerir.
Fıkıh ilmi; tarihi süreci içerisinde hicri ikinci asırdan dördüncü asrın ortalarına kadar vuku bulan meselelere cevap bulmak ve genişleyen İslam beldelerine uzanabilmek adına canlanmış, olgunluk ve kemal derecesine ulaşmıştır. Bu dönemde çeşitli mezheplerin fıkhi görüşleri bir araya getirilerek eserler tedvin edilmiştir. Önce risâle şeklindeki muhtasar eserler, ardından da hacimli kitaplar yazılmış, daha sonra da uzun şerhler ve haşiyeler telif edilmiştir. Fakat bu kaynaklar daha çok âlimlere hitap etmiştir. Sonraları halk için temel konularda özlü bilgiler ihtiva eden, dili sade, anlatımı basit, hatta ezberlenmeye müsait eserlere ihtiyaç duyulmaya başlanmıştı. Bu ihtiyacı karşılamak üzere, her Müslümanın kendi durumuna göre bilmesi gereken temel dini bilgilerin özlü bir şekilde ve belli bir mezhep geleneğine bağlı kalınarak yazıldığı kitaplar, İslam toplumunda İlmihal geleneğinin ilk örneklerini teşkil etmiştir.
İlmihal, Osmanlı toplumunda en çok okunan, hatta ezberlenen ve halen de okunmaya ve okutulmaya devam edilen önemli fıkıh kitabı olarak nitelenebilir. İlmihaller, toplumda temel dini bilgilerin öğrenilmesine dair çok büyük bir rol oynamışlardır. Çünkü insanların yaşadığı zaman ve coğrafyaya göre değişiklikler göstermekle birlikte bu eserler daha çok her Müslümanın bilmesi gereken bilgileri içermektedirler.
Mızraklı İlmihalinin ne zaman yazıldığı bilinmemektedir. Konuları dağınık bir şekilde yazılmıştır. Bu özelliklerine rağmen yayımlandığı toplumun dini anlayışını etkilemiş, halk arasında büyük şöhrete kavuşmuş ve birçok kişi tarafından başucu kitabı olma ünvanını kazanmıştır.
İlmihalleri üslup ve yöntem bakımından farklı kılan hususlardan biri; aktarılmak istenen bilgilerin kısa ve basit cümlelerle sunulmuş olmasıdır. İlmihallerde yer alan bilgiler; uzun, edebi veya tam bir fıkıh dilinde yazılmaktan öte basit ve halkın anlayabileceği bir dille yazılır. Bu, daha çok muhataplarının ilim adamları değil de halk olmasındandır.
Bu yüzden İlmihallerden, özellikle halka hitap ettikleri için Müslüman toplumun tüm katmanlarında yer alan bireyler tarafından anlaşılabilir ve bu yönüyle onlardan azami ölçüde istifade edilebilir olması hedeflenir. Kısa ve basit cümleleri ile ilmihaller, kendilerine ulaşan halkın arayıp bulduğu konuyu kolayca anlayabilmesini ve başka birinin açıklamasına ihtiyaç duymadan neyi, nasıl yapacağını öğrenebilmesini sağlamaktadır.
"Miftâhu'l-Cenne"olarak da bilinen ve Osmanlılar’da "İlmihal" adının kullanıldığı İlk eser olan Mızraklı İlmihal’in hangi tarihte yazıldığı kesin olarak tespit edilememiştir. Ancak Birgivi' den (öl. 1573) sonra yazıldığı; kitabın İçinde bulunan Birgivi’den alıntılardan kesin olarak anlaşılmaktadır. Birgivi’nin eseri olan " eserinden bazen birebir nakletmesi dediğimizi açıkça ortaya koymaktadır. Buna göre Mızraklı İlmihal’in yazıldığı tarihi net olarak bilemesek de üslup ve konuları ele alış biçimini de dikkate alırsak 17. Yüzyıldan sonra yazıldığını rahatça söyleyebiliriz.
Mızraklı ilmihali; konuları işlemeye ilk insanla başlar ve insanın bu dünyadan ayrılış serüveni İle bitirir. Mızraklı ilmihal’in, akaid, ibadet ve ahlâka dair konuların belirli bir sistematiğe göre düzenlenmediği görülmektedir Meselâ; kitabın başında namaz hakkında kısa bilgiler verildikten sonra oruçla ilgili hükümlere geçilmiş, gusül, teyemmüm ve abdestin ardından tekrar namazın farzları, vacipleri, âdabı emsali konulara temas edilmiş, daha sonra da inanç ve ahlâk konuları ele alınmıştır.
Kitapta özel bir üslûp kullanılarak fıkhî hükümler ve amellerin sevapları dışında dünyevî ve uhrevî faziletlerine de değinilmiştir. Diğer yandan amelleri terk etmenin zararlarına da temas edilmesi; tek taraflı bir anlatım yerine iki yönlü, yani hem fayda hem de zarar tarafı beyan edilmiştir. Bu özellik, Mızraklı’nın şöhret bulmasına sebep olmuş ve diğer ilmihallerde olmayan bir özelliğe sahip olma vasfı vermiştir.
Mızraklı’nın bu üslubunun eğitim/öğretim yönünden oldukça yararlı olduğu söylenebilir. Uzun yıllar şöhretini sürdürmüş ve halkın başucu kitabı olma özelliğini kaybetmemiş olması bunun göstergesidir.
Mızraklı İlmihal’de, şer’i hükümler, din-millet-şeriat, elfaz-ı küfür, elli dört farz, taklid-i iman ve İstidlal-i İman, reca, hayâ, küfür ve nevileri gibi pek çok kavramın tanımları vardır. Bu özelliğinin ona kavramsal bir zenginlik kattığı da söylenebilir. Eserde akaid konularından kıyamet alametleri, dabbetü’l-arz, ye’cüc me’cüc, kabir hayatı, mizan gibi konulara yer verilmemiştir. Namaz gibi bazı konulara dair geniş yer ayrılmışken zekât, hac ve kurban konularına çok az yer verilmiştir.
Mızraklı İlmihal’de bazı meseleler daha çok sorulu-cevaplı yaşanmış veya yaşanacak olaylar şeklinde anlatılmıştır. Bu şekilde yazılmış olması okuyucuların dikkatini çekmek, İlgilerinin çoğalmasını, bilgilerinin daha kalıcı ve yararlı olmasını sağlamak için olabilir.
Diğer yandan bir takım bilgiler somutlaştırılarak birebir yaşanmış veya yaşanabilecek olaylarla örneklendirilmiş, böylece okuyucunun yazılan bilgilerle kendi hayatını özleştirmesi amaçlanmıştır. Sözgelimi; ölüm bahsinde, Allah Teâlâ ile Azrail ve diğer melekler arasındaki diyaloglar bir takım hadislerden ve İhyau’ulumud’din emsali eserler ve de diğer âlimlerin sözlerinden yola çıkılarak hazırlanmış, meselenin önemi okuyucuya daha heyecanlı ve dikkat çekici olarak anlatılmıştır. Yine bu şekilde olan yerlerde yazarın okuyucuya hitabı, daha çok bir vaazı andırmaktadır. Bazı konularla ilgili birçok ayet ve hadisi iç içe sokarak bir bütün halinde okuyucuya sunmuştur. Bazen de temelinde bir rivayet varken olayı okuyucuya daha rahat anlatabilmek için şerh kabilinden sayılacak şeyleri metinlere derç etmiştir.
Okuyucuların bu emsal diyaloglardan hüküm çıkarmaması belki bunları bir vaaz ve nükte olarak görmesi sağlanmalıdır.
Bazı olaylarda hadis olarak zikredilen sözlerin kaynaklarda bulunamaması elbette temas edilmesi gereken mühim bir şeydir. Diğer bazılarında rivayetlerin harmanlanarak iç içe sokulmuş olması rivayetin kaynağını göstermeyi zorlaştırmıştır. Bu yüzden, kitabın rivayet kritiğini yapmadık. Okuyucunun kitaptan alması gereken şeye dikkat etmesini sağlamak İçin kitabın önsözünde bunu söylemeyi uygun bulduk.
Tüm bunlara rağmen kitap, yıllarca okutulup öğrenilmesi ve başucu kitabı haline gelmesi, İnsanda züht ve takvayı artıran ve insanı ibadet ve itaate teşvik eden bir kitap olması yönünden faydalı olduğu okuyucuları tarafından malumdur.
Başarıya ulaştıracak olan ancak Allah Teâlâ’dır, o her şeyi bilendir. Dileğimiz ancak onun rızasıdır. Allah Teâlâ, yolundan ve dostlarının izinden ayırmasın!
İlmihal ve mizraklı ilmihaline dair birkaç söz
Zeynuddin ibn Nüceym (Ö.970); El-Eşbah ve’n-Nazair:
İbrahim el-Halebî (Ö.956); Şerhu Munyeti’l-Musallî/Haleb-i Sağîr
Ebûbekir b. Ali b. Muhammed el-Haddâdî (Ö. 800); Sirâcü’l-Vehhâc (Bu eser, Kudurî’nin el-Muhtasar isimli eserin şerhidir).
İbn Hacer Heytemî (Ö. 974); Ubâb Şerhi.
Muhammed bin Ali Zeynuddin el-Birgivî (Ö. 980); Risale-i Birgivi veya Vasiyetname-i Birgivi
İftihâruddîn Tâhir b. Ahmed b. Abdürreşîd el-Buhari’nin (Ö. 542) Hulasâtü’l- Fetâvâ
Muhammed İmadüddin İbnü’ş-Şeyh Muhyiddin b. Muhammed b. Mustafa el- İskillbi, el-İmâdî el-Hanefî (Ö. 981); Fetâva-i Ebussuud Efendi
Dibace Şerhi
İÇİNDEKİLER
OSMANLICAYA GİRİŞ
İMAN ve İSLAM RİSALESİ
İmanın Rükünleri
İmanın Şartları
İslâm'ın Şartları
Namazın Farzları
Abdest
Gusül
Teyemmüm
Oruç
Hac
Zâtî Sıfatlar
Sübûtî Sıfatlar
İzâfî Sıfatlar
MIZRAKLI İLHİHAL
Kur'an'da İsmi Şerifleri Beyan Olunan Peygamberler
İtikatta Ve Amelde Mezhebimiz
La İlahe İllallah Muhammedün Resulullah demenin Manası
Namazdaki Farz, Vacip, Sünnet, Rükü, Secde
ORUÇ
Orucun Farzları
Orucu Bozan Şeyler
GUSÜL
TEYEMMÜM
İSTİNCA, İSTİBRA, İSTİNKA
ABDEST
Sular
NAMAZ
Namazın Farzları
Namazın Vacipleri
Namazın Sünnetleri
Namazın Müstehapları
Namazın Adapları
Namazın Mekruhları
Namazı Bozan Şeyler
Namazı Bozmayanlar
Cemaat İle Namaz
Tadil-i Erkân
Cennetlerin İsimleri ve Vasıfları
Cuma Namazı
Cuma Namazının Vacipleri
Cuma Namazının Müstehabları
Cuma Namazının Mekruhları
Yoksulluğun Sebepleri
Elli Dört Farz
İslâm'ın Şartları
ZEK ve Acirc;T
KURBAN
HAC
Tavafın Çeşitleri
Cenaze Namazı
Dört Halife
Ahkâm-ı Şer'iyye
Yemeğin Evvelinde Besmele Dememenin Zararları
Yemeğin Evvelinde Besmele Demenin Faydaları
İMAN ve İMAN ŞARTLARI
1- Allahü Tealaya İman
Sıfat-ı Nefsiyye
Sıfat-ı Zatiyye
Sıfat-ı Subutiyye
Sıfat-ı Maneviyye
2- Meleklere İman
3- Kitaplara İman
4- Peygamberlere İman
5- Ahiret Gününe İman
6- Kadere İman
ZİKİR
Peygamber Efendimiz (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) ve Ailesi
Edille-i Şer'iyye
Mezheb İmamlarımız
Tafsili İman
Misvak Kullanmanın Faydaları
Yemek Yemeden Önce El Yıkamanın Faydaları
Yemek Yedikten Sonra El Yıkamanın Faydaları
Yemek Yemenin Farzları
Yemek Yemenin Sünnetleri
Yemek Yemenin Mekruhları
Yemek Yemenin Haramları
Sıcak Yemek Yemenin Zararları
Az Yemek Yemenin Faydaları
Kelime-i Şahadet Getirmenin Şartları
Ahlâk-ı Hamîde
Büyük Günahlar
Küfür Bahsi
Hayız ve Nifas Bahsi
Müslümanın, Müslüman Üzerindeki Hakları
Abdest Duaları
Evlenme Bahsi
Ölüm Hali
Masumların Ölümü
Kadınların Ölümü
Mazlumların ve Sabırlıların Ölümü
SIRACU'L-MÜTTEKİN
KARABAŞ TECVİD
Harf-i Medler
Med Çeşitleri
Bab-ı Meddi Tabii
Bab-ı Meddi Muttasıl
Bab-ı Meddi Munfasıl
Bab-ı Meddi Lazım
Bab-ı Meddi Arız
Bab-ı Meddi Lîn
Bab-ı Tenvin Ve Nunu Sakin
Bab-ı İhfa
Bab-ı İzhar
Bab-ı İklab
Bab-ı İdğam Maa'l-Gunne
Bab-ı İdğam Bila Gunne
Bab-ı İdğam Misleyn
Bab-ı İdğam Mütecaniseyn
Bab-ı İdğam Mütekaribeyn
Bab-ı İdğam Şemsiyye
Bab-ı İzharı Kameriyye
Bab-ı Kalkale
Bab-ı Hükm-i Ra
Bab-ı Lafzatullah
Bab-ı Zamir
Bab-ı Sekte
Secavend (Duraklar)
NESEFİ AKAİDİ
HİZBÜL-BAHR ve DUALAR
Hizbül-Bahr
Secde ve Acirc;yetleri
Salât-ı Tüncina
Salât-ı Tefriciye
Sene Başı (Muharrem) Duası
Sene Sonu Duası
Aşura Duası
Sefer Ayı Duası
Recep Ayı Duası
Kadir Gecesi Duası
Beraat Gecesi Duası
Hacet Duası
Borçtan Kurtulma duası
Unutkanlıktan kurtulmak için dua
Başağrısı için dua
Vesveseye karşı dua
Eve girerken okunacak dua
Evden çıkarken okunacak dua
Bir araçtan indiğinde okunacak dua
Yolculuğa çıkarken okunacak dua
Yemek Duası
Kur'ân Okunurken Okunacak Dua
Ezan Duası
Seyyidül İstiğfar
Esmâü'l-Hüsna
Silsile-i Şerif
Abdest Duaları
Helâya ve Banyoya Girerken Okunacak Dua
Helâdan ve Banyodan Çıkarken Okunacak Dua
Derse Başlarken Okunacak Dua
Dersin Sonunda Okunacak Dua