Tüm Müslüman toplumlarda ezanın yeri ve önemi ayrıdır. Dünyanın her yerinde pek çok Müslüman, ezan okunduğu sırada yaptığı her ne ise ara verir ve ezanı dinler. Çocuklara bile, ezan okunurken televizyonu ya da radyoyu kapatması öğretilir. Ezanı dikkatle dinlemek, müezzin ile birlikte tekrar etmek de sünnet olan davranışlar içerisinde en erdemli olanlarından bir tanesidir. Bununla birlikte pek çok insan, ezanın Türkçe anlamını ve ezandan sonra okunan ezan duasının ne kadar hayırlı bir sünnet olduğunu bilmez. İşte ezanın anlamı ve ezan duası ile ilgili bilmeniz gereken her şey...
Ezan Ne Demektir?
Pek çok Müslüman “Ezanın anlamı nedir?” sorusuna rahatlıkla yanıt verebilir ancak ezan kelimesinin anlamı çoğu kişi tarafından tam manasıyla bilinmez. Ezan kelimesi, Arapça’daki “adhan” kelimesinden Türkçe’ye geçmiş bir kelimedir. Bu kelime Arapça’da “duyuru, ilan ve çağrı” anlamlarını taşır. Ezan kelimesinin anlamı ise Türk Dil Kurumu tarafından “Müslümanlıkta namaz vaktini bildirmek için müezzinin yüksek sesle yaptığı çağrı” olarak açıklanmıştır. Ezan sözcüğünün kökeni, Türk dilindeki “izin” kelimesinin de kaynağı olan Arapça “idin” kelimesidir. Bu kelimenin anlamı ise, “kulak verme”dir.
Tüm Müslümanların kutsal kitabı Kur’an-ı Kerim’de de ezanın İslamiyetteki önemi net bir şekilde ifade edilmiştir. Maide, Tevbe, Araf ve Cuma surelerinde de bahsedilen ezan, tüm İslam alemi için çok mühimdir. Kesin olarak bilinmese de, ezanın ilk defa 622 ya da 623 yılında meşru olduğu rivayet edilir. Ezan okunmaya başlanmadan önce cemaat çeşitli yollar ile namaza çağrılırken, ilk ezan yine peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) emri ile sahabe Bilal-i Habeşi tarafından okunmuştur.
Ezanı Kim Okur?
İslam dininde ezanı okuyan kişiye müezzin denir. İslam tarihinde ilk müezzin ise Bilal-i Habeşi’dir. Müezzin, ezan okurken kıbleye döner. Ezan okurken her bir cümle arasında kısa bir bekleme yapılır ve ikinci cümle de ses yükseltilir. Bu eyleme teressül ve irtisal adı verilir. Türkçe’de ezan, müezzin tarafından her vakitte ayrı bir makam ile okunur.
Sabah ezanı makamı sabâ,
Öğle ezan makamı rast,
İkindi ezanı makamı hicaz,
Akşam ezanı makamı segah,
Yatsı ezanı makamı ise uşşaktır.
Ayrıca her Cuma namazından önce salâ verilir ve o da hüseynî makamında okunur.
Ezan Saatleri Neyi İfade Eder?
Ezan, farz namazı vaktinin geldiğini belirtmek ve Müslümanları namaza çağırmak için okunur. Sabah, öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazı vakti geldiğinde camilerde müezzinler tarafından ezan okunmaktadır. Sabah ezanı, güneş ışığının gözüktüğü an itibariyle başlar ve sabah namazı vaktini duyurur. Güneş tepeyi geçtiğinde ise öğle ezanı okunur. İkindi ezanı ise gölgelerin iki kat uzadığı zaman okunmaktadır. İkindi namazı, bu süreden güneş batana kadar geçen sürede kılınmalıdır. Güneşin batışının ardından da akşam ezanı okunur.
Ezan Sözleri Nelerdir?
Günde beş vakit okunan ezanın sözleri şu şekildedir:
Allâhü ekber, Allâhü ekber, Allâhü ekber, Allâhü ekber.
Eşhedü en lâ ilâhe illallah, Eşhedü en lâ ilâhe illallah.
Eşhedü enne Muhammeden Resûlullah, Eşhedü enne Muhammeden Resûlullah.
Hayye ale's-salâh, Hayye ale's-salâh.
Hayye ale'l-felâh, Hayye ale'l-felâh.
Allâhü ekber, Allâhü ekber.
Lâ ilâhe illallâh.
Yalnızca sabah ezanı, diğer ezanlardan farklı bir şekilde okunur. Sabah ezanının “Hayye ale'l-felâh, Hayye ale'l-felâh.” kısmı okunduktan sonra iki kez "es-Salâtü hayrün mine'n-nevm" denir. Bu “Namaz uykudan hayırlıdır” anlamına gelir.
Ezan Sözlerinin Türkçe Anlamı Nedir?
Tüm İslam aleminde önemli bir yeri bulunan ve dünyanın her yerinde günde beş vakit okunan ezanın Türkçe anlamı şu şekildedir:
Allah en büyüktür, Allah en büyüktür, Allah en büyüktür, Allah en büyüktür.
Allah'tan başka ilah olmadığına şehâdet ederim, Allah'tan başka ilah olmadığına şehâdet ederim.
Muhammed'in Allah'ın elçisi olduğuna şehâdet ederim, Muhammed'in Allah'ın elçisi olduğuna şehâdet ederim.
Haydin namaza, haydin namaza.
Haydin kurtuluşa, haydin kurtuluşa.
Allah en büyüktür, Allah en büyüktür.
Allah'tan başka ilah yoktur.
Ezan Duası Nedir?
Müslümanlar arasında, ezanın okunduğu vakitlerin duaların kabul olduğu vakitler olduğuna inanılır. Bu sebeple de, İslam alimleri ezan okunduktan sonra dua okunmasının sünnet olduğunu söyler. Peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) kendisi de bizzat “her kim ezanı işitirse bu duayı okuması hayırlıdır” buyurmuştur. İslam inancında ezandan sonra okunan duaya ezan duası denir. En faziletli sünnetlerden biri olarak bunu yerine getirmek için aşağıda bulunan ezan duası okunur.
Allahumme Rabbe hazihi'd-da'veti't-tamme. Vesselatil kâimeti ati Muhammedenil vesilete vel fazilete ved-dereceter-refîah. Vebashu makamen Mahmudenillezi veadteh. İnneke lâ tühlifü'l-mîâd.
Ezan Duasının Türkçe Anlamı Nedir?
Bin hayırlara vesile olduğuna inanılan ezan duasının anlamı şu şekildedir:
Allah'ım! Ey bu tam davetin ve kılınacak namazın Rabb'i, Muhammed'e (Sallallâhu Aleyhi ve Sellem) vesileyi, fazileti ve yüksek dereceyi ver, O'nu kendisine vaadettiğin Makam-ı Mahmud'a ulaştır.