Hem Türkiye’de hem de Avrupa’da yaşayan Müslümanların şevk ile beklediği mübarek Ramazan ayı, tüm İslam alemi için en anlamlı ve önemli aylardan bir tanesidir. İslami takvim diye de bilinen Hicrî takvimde diğer aylardan farklı ve güzide bir yeri bulunan Ramazan ayı önemi, yalnızca bu ay içerisinde gerçekleştirilen oruç ve Teravih namazı gibi ibadetlere dayanmaz. On bir ayın sultanı, dini ibadetlerin yanı sıra Ramazan ayı gelenekleri açısından da kültürümüzde önemli bir yere sahiptir. Minber’in sizler için hazırladığı, oruç tutmaktan Kadir gecesi ibadetlerine kadar Ramazan ayı önemi ve Ramazan ayı geleneklerini kapsayan bu yazı ile siz de bu mübarek aya huzurla başlayabilirsiniz.
Ramazan Ayı Neden Önemli?
On bir ayın sultanı Ramazan ayı, dinimizde olduğu kadar kültürümüzde de önemli bir yere sahiptir. Maddi olarak yardımlaşmanın ve manevi güzellikleri paylaşmanın ön plana çıktığı bu ay, hoşgörünün yayıldığı ve huzurun en derinden hissedildiği aydır. Elbette Ramazan ayı önemi açısından dini sebepler, her zaman için ön plandadır. Müslüman aleminin kutsal kitabı Kur’an-ı Kerim’in indirilmeye başladığı bu mübarek ay, Kur’an-ı Kerim’de de bin aydan daha hayırlı bir ay olarak ifade edilir. Ramazan ayı önemi, kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’de Bakara suresinde "Ramazan ayı insanları kurtuluş yoluna götüren, doğruyu yanlıştan ayıran Kur'an'ın indiği aydır." olarak buyurulur.
Kur’an-ı Kerim’in Allahu Teala tarafından tüm insanlığa öğüt vermek ve onlara doğru yolu göstermek amacıyla gönderildiği tüm Müslümanlar tarafından bilinir. Bu sebeple, tüm insanlar için büyük önem taşıyan Kur’an-ı Kerim’in Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’e (s.a.v.) vahiy edildiği ay olan Ramazan ayı da bir o kadar ehemmiyetlidir. Kur’an okumak da bir ibadet olduğu için, Ramazan ayı geleneklerinden en önemlisi de hatim geleneğidir. Tüm dünyada Müslümanlar, Ramazan ayı önemine ithafen, Kur’an-ı Kerim okumaya her zamankinden daha fazla önem verirler. Evlerde ya da camilerde bir araya gelen cemaatler, her gün Kur’an-ı Kerim’den yirmi sayfa okuyarak on bir ayın sultanı Ramazan ayının sonunda Kur’an’ı baştan sona kadar okumuş ve böylece hatim indirmiş olurlar.
Kadir Gecesi
Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’e (s.a.v.) Hira mağarasında Kur’an-ı Kerim’in ilk ayetinin indiği gece olan Kadir gecesi, Ramazan ayı öneminin büyüklüğünü ortaya koymaktadır. Peygamber efendimizin “Kim Kadir Gecesi'nde inanarak, ihlas ile o geceyi ibadetle geçirirse, geçmiş günahları bağışlanır.” buyurduğu Kadir gecesi, Müslüman alemi için en kutsal gecelerden birisidir. Kadir kelimesinin anlamı sözlükte “değer, kıymet, itibar” olarak ifade edilir. İslami literatürde “leyletü’l kadr” olarak, Kur’an’ın indirildiği geceye işaret edecek şekilde kullanılır. Kur’an-ı Kerim’deki aynı adı taşıyan Kadir suresi’nde de “Şüphesiz biz o Kur’an’ı Kadir gecesinde indirdik. Kadir gecesinin ne olduğunu sen ne bileceksin. Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır. Melekler ve Ruh (Cebrail) o gecede Rab’lerinin izniyle her türlü iş için iner de iner. O gece, tan yerinin ağarmasına kadar bir esenliktir.” buyurulmuştur.
Mübarek Kadir gecesinde yapılacak ibadetlerin de tüm günlerden daha faziletli olduğu söylenir. Özellikle de namaz borcu olanlara Kadir gecesinde kaza namazı kılmaları tavsiye edilir. Kadir gecesi, dinimizde en nadide gecelerden bir tanesidir ve bu gecede yapılacak ibadetler de bir o kadar önemlidir. Kadir gecesinde aşağıdaki ibadetlerde bulunulabilir:
- Kur’an okumak
- Tövbe etmek
- Salâtu selam getirmek.
- Allah’ı zikretmek
- Sadaka vermek
Ramazan Ayı ve Oruç
İslam’ın beş şartından biri olan oruç tutmak, Ramazan ayı ibadetlerinden en önemlisidir. Kur’an-ı Kerim’de Bakara suresinin 185’inci ayetinde “Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur’an’ın indirildiği aydır. Öyle ise, sizden ramazan ayına ulaşanlar onda oruç tutsun…” buyurulmuştur. Ayrıca Peygamber Efendimiz de bir Hadis-i Şerif’inde “Kim faziletine inanarak ve karşılığını Allah’tan bekleyerek ramazan orucunu tutarsa onun geçmiş günahları bağışlanır.” buyurmuştur.
On bir ayın sultanı Ramazan ayı, ibadetlerin en faziletlilerinden oruç tutmanın ve sabırlı olmanın ayıdır. Bu mübarek ayda Allahu Teala’nın rahmet ve bağış kapıları açılır. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) de Hadis-i Şerif’lerinde Ramazan ayında samimiyetle edilen duaların, yapılan ibadetlerin Allah katında çok daha değerli olduğunu ifade etmiştir. Ramazan ayında oruç tutmak, hiçbir zaman telafi edilemeyecek kadar sevap kazandırır. Herhangi bir özür olmadan oruç tutmamak ise büyük günahtır. Hz. Muhammed (s.a.v.) bir Hadis-i Şerif’inde “Özürsüz, Ramazan’da bir gün bile oruç tutmayan, bunun yerine bütün yıl boyunca oruç tutsa da Ramazan’daki o bir günkü sevaba kavuşamaz.” buyurmuştur.
Ramazan Ayının Birleştirici Rolü
Tüm İslamiyet boyunca, diğer aylarda birbirlerine düşmanlık besleyen hatta savaşan toplulukların Ramazan ayı gelince barış yoluna gittiğine ve birbirlerini dinleyip anlayarak hoşgörü gösterdiğine şahit olunmuştur. Günümüzde de Ramazan ayı gelenekleri sevdiklerimizle, komşularımızla ve akrabalarımızla bir araya gelmemize vesile olur. İftar sofralarında bir araya geldiğimiz eşimiz ve dostumuz ile sevgiyi ve hoşgörüyü tekrar tadarız. Özellikle Ramazan ayında yardımlaşmanın önemini daha iyi kavrar, ihtiyacı olanlara destek olur, içinde bulunduğumuz toplumla daha fazla dayanışma içine gireriz. İhtiyaç sahipleri ile durumu yerinde olan kişilerin bir araya geldiği ve karşılıklı yardımlaşmanın Ramazan ayı geleneklerinden biri olduğu da tüm Müslüman toplumlarda bilinir.
On bir ayın sultanı Ramazan ayı, sevginin ve hoşgörünün ayıdır. Hem dini öğretilerimiz hem de Ramazan ayı geleneklerimiz, birbirimize karşı daha hoşgörülü, daha kapsayıcı ve saygılı olmamızı öğütler. Bu mübarek ayda insanlar içerisinde artan hoşgörü, aileden başlar ve akrabalarımız ile eşimize dostumuza kadar yayılır. Günlük hayatın koşuşturması içerisinde çoğu zaman birbirimize vakit ayıramadığımız sevdiklerimizle de Ramazan sofralarında bir araya gelme fırsatı buluruz. Birbirimizle daha fazla kaynaşmamıza fırsat veren Ramazan ayı gelenekleri, toplum içindeki iletişimi de kuşkusuz olumlu etkiler.