TEZKİRETÜL EVLİYA
Okuyucularımıza;
"Tezkiretü’l-Evliyâ", 513/1119-617/1220 tarihlerinde İran- Nişabur’da yaşayan meşhur mutasavvıf-şâir Ferîdüddîn Attâr’ın şiir olmayan; mensur olarak yazılan yegâne eseridir. Ferîdüddîn Attâr, Anadolu Selçukluları devrinden itibaren eserleri memleketimizde zevkle okunan bir müelliftir. Eserlerinden "Esrâr-nâme", "Muhtâr- nâme", "Musibet-nâme","İlâhî-nâme", "Pend-nâme", "Mantı- ku’t-Tayr" ve "Tezkiretü ’I-Evliyâ", muhtelif zamanlarda Türkçe’ye çevrilmiştir. Türkiye’de en meşhur eserleri ise son üçüdür. "Tezkiretü’l-Evliyâ",ayrıca 1889’da Fransızca’ya, 1966’da İngilizce’ye tercüme ile neşredilmiştir.
Allah dostlarının hayatlarını menkıbe, nasihat, ahlâkî öğüt ve kıssadan hisseler tarzında anlatan Tezkiretü’l-Evliyâ’nın -araların-da Sinan Paşaya ait olanının da yeraldığı- dört kadar değişik ter-cümesi vardır. Ancak Türk okuyucusu tarafından çok sevilen bu eserin tercümeleri, zamanla tamamen halka mâlolarak anonim bir hal almıştır. Elinizdeki bu tercüme, Merhûm Ramazanoğlu Mahmûd Sâmî -kaddesallahu sırrahu’l-âli- Hazretleri tarafından yazma, aslî bir nüshadan aynen istinsâh edilmiştir. Miladî Onbeşinci Asır Anadolu Türkçesini andıran ve merhûm Ustâz Hazretleri tarafın-dan sohbetlerde ihvân-ı dine okunan ve okunması tavsiye olunan bu tercümenin dilini bugünkü dile çok yakın bulduğumuzdan hemen hiç sadeleştirme yoluna gitmeden üslûbu aynen muhafazaya çalıştık. Yalnız günümüz Türkçesinde kullanılmayan bazı kelimelerin karşı-lıklarını dipnotlar halinde göstermekle iktifa ettik.
TEZKİRETÜL EVLİYA
Merhûmun hâtırâsına ithâfen neşrettiğimiz bu eserin sonuna, O’nun elyazısıyla yazılmış defterden bir sahifenin fotokopisini teberrüken koyduk. Merhûma rahmet, ihvân-ı din’e meded ü inâyet, bilvesile hâlisâne duâmızdır.
Ferîdüddîn Hâce Attâr -kuddise sirruh- bu-yurur ki:
"Hazret-i Kur’ân-ı Azîmüş-şân’dan ve Hazret-i Muhammed Mustafa -sallallâhu teâlâ aleyhi ve sellem- hadîslerinden sonra meşâyıh ve evliyâ-yı izâm -kaddesallâhu esrârahüm-sözlerinden daha güzel hiç söz yoktur. Bun-ların sözü derûnî ve ilm-i ledünnîdir, kesbî de-ğildir. Bunlar verese-i enbiyâ, mukarrebân-ı dergâh-ı kibriyâdır.
Erenler sözünü işidenin gönlü rûşen olur. Himmetini kavî eder. Şeytan vesvesesini, dünyâ hırsım ve muhabbetini kalbinden çıka-rır. Evliyânın bir nicesi Hazret-i ve Acirc;dem sıfatlı, bir nicesi Hazret-i İbrâhim, bir nicesi Hazret-i Mûsâ, bir nicesi Hazret-i Isâ sıfatlı ve bir nicesi de Hazret-i Muhammed sıfatlıdır, -salevât’ullâhi Teâlâ ve selâmühü aleyhim ecmâin- Meşâyih-i izâmın bir nicesi ma’rifet eh-lidir. Bir nicesi muhabbet ehlidir. Bir nicesi muâmele ehli, bir nicesi tevhîd ehlidir ve bir nicesi de bîsıfattır, şerheylemeğe gelmez."
İÇİNDEKİLER
Okuyucularımıza 5
İmam Ca’fer-i Sâdık (k.s.) 11
Veysel Karânî (k.s.) 17
Haşan Basrî (k.s.) 33
Mâlik bin Dinar (k.s.) 38
İbrâhîm bin Edhem (k.s.) 41
Bişr Hâfî (k.s.) 51
Zünnûn Mısrî (k.s.) 57
Bâyezid Bistâmî (k.s.) 62
Abdullah ibni Mübârek (k.s.) 78
Süfyân Sevrî (k.s.) 80
Şakîk Belhî (k.s.) 83
İmam Ebû Hanîfe (k.s.) 86
İmam Şâfiî (k.s.) 92
İmam Ahmed bin Hanbel (k.s.) 95
Dâvud Tâî (k.s.) 98
Haris Muhâsibî (k.s.) 101
Ebû Süleyman Dârânî (k.s.) 103
Muhammed bin Semmâk (k.s.) 105
Muhammed bin Eşlem Tûsî (k.s.) 107
Ahmed Harb (k.s.) 109
Hâtim-i Esam (k.s.) 113
Sehl bin Abdullah Tüsterî (k.s.) 117
Ma’rûf Kerhî (k.s.) 124
Seriy Sakatî (k.s.) 129
Feth Mevsılî (k.s.) 132
Ahmed bin Ebi’l-Havârî (k.s.) 134
Ahmed bin Hadraveyh (k.s.) 136
Ebû Türâb Nahşebî (k.s.) 139
Yahya bin Muaz (k.s.) 141
Şah Şücâ Kirmânî (k.s.) 145
Yûsuf bin Hüseyin (k.s.) 149
Ebû Hafs Haddâd (k.s.) 155
Hamdûn Kassar (k.s.) 161
Mansûr bin Ammâr (k.s.) 163
Ahmed bin ve Acirc;sim (k.s.) 166
Abdullah bin Hubeyk (k.s.) 168
Cüneyd Bağdadi (k.s.) 169
Amr bin Osman Mekkî (k.s.) 182
Ebû Saîd Harraz (k.s.) 184
Ebu’l-Hüseyin Nûrî (k.s.) 186
Ebû Osman Hîrî (k.s.) 188
Abdullah bin Cellâ (k.s.) 191
Ebû Muhammed Ruveym (k.s.) 193
İbn Atâ (k.s.) 195
İbrahim bin Dâvud Rakkî (k.s.) 198
Yûsuf-ı Esbât (k.s.) 199
İshak Nehrcûrî (k.s.) 201
Sümnûn-ı ve Acirc;şık (k.s.) 203
Ebû Muhammed Murtaiş (k.s.) 205
Ebû Abdullah Muhammed Fadl (k.s.) 206
Ebu’l-Hasen Pûşenci (k.s.) 207
Hakim Tirmizî (k.s.) 208
Ebû Bekir Varrak (k.s.) 212
Abdullah Münâzil (k.s.) 215
Ali bin Sehl (k.s.) 217
Hayr Nessâc (k.s.) 218
Ebû Hamza Horasânî (k.s.) 220
Ahmed Mesrûk (k.s.) 221
Ahmed Mağribî (k.s.) 222
Ebû Ali Cürcânî (k.s.) 224
Ebû Bekr Kettânî (k.s.) 225
Abdullah Hafif (k.s.) 227
Ebû Muhammed Cerîrî (k.s.) 229
Hüseyin Mansûr Hallaç (k.s.) 230
Habîb Acemî (k.s.) 238
Ebû Hazım Medenî (k.s.) 244
Utbe el-Gulâm (k.s.) 246
Râbia El- Adaviyye (k.s.) 248
Fudayl ibn Iyâd (k.s.) 258
Ferîdüddîn Attâr (k.s.) 265
TEZKİRETÜL EVLİYA